Σάκκο και Βαντσέττι

Παίζουν: Ντίνα Μαυρίδου, Γιάννης Αδρίμης, Μαρίνος Μουζάκης

Σκηνοθεσία: Μαρίνος Μουζάκης
Μάσκες, Κοστούμια: Μαρία Μαρκοπούλου
Διεύθυνση παραγωγής: Ντίνα Μαυρίδου
Κινησιολογική επιμέλεια: Ηρώ Κατσιφλώρου
Τεχνική υποστήριξη: Κώστας Βαλατσός
Δραματουργική σύνθεση, μουσικές επιλογές, παραγωγή: Τσιριτσάντσουλες 2021

Έχουν χρησιμοποιηθεί ιστορικές αναφορές από το επίμετρο της Λίας Γυιόκα στην αυτοβιογραφία του Μπαρτολομέο Βαντσέττι (Ιστορία μιας προλεταριακής ζωής εκδ. Κουρσάλ 2014).

Ακούγονται τα τραγούδια:
O profughi d’Italia (Πρόσφυγες απ’ την Ιταλία) του Pietro Gori, μτφ: Γιάννης Αδρίμης, Μαρίνος Μουζάκης.
Lacrime e’ cundannate (Τα δάκρυα των καταδικασμένων) του Alfredo Bascetta, μτφ: Riccardo Delli Veneri, Μαρίνος Μουζάκης.
Il Galeone (Η γαλέρα) στίχοι: Belgrado Pedrini, μουσική: Paola Nicolazzi, μετάφραση αγνώστου, αλιευμένη από το διαδίκτυο.

Ευχαριστούμε το αντιεξουσιαστικό, αναρχικό στέκι Αντίπνοια για τη φιλοξενία των προβών μας κι όλες τις τσιριτσάντσουλες που βοήθησαν στην παραγωγή αυτής της παράστασης.

5 Μαΐου 1920, Βοστώνη, ΗΠΑ: Δύο ιταλοί μετανάστες αναρχικοί, ο Μπαρτολομέο Βαντσέττι και ο Νικόλα Σάκκο, συλλαμβάνονται για ανατρεπτική δράση, αλλά στην συνέχεια κατηγορούνται για μία ένοπλη ληστεία μετά φόνου. Η δίκη που ακολουθεί είναι στημένη, βασισμένη σε ένα σαθρό κατηγορητήριο και οδηγεί στην καταδίκη των δύο αναρχικών σε θάνατο. Η συγκλονιστική παγκόσμια κινητοποίηση αλληλεγγύης που θα ακολουθήσει, δεν θα καταφέρει να ανατρέψει την απόφαση, κι έτσι οι Σάκκο και Βαντσέττι θα εκτελεστούν στην ηλεκτρική καρέκλα στις 23 Αυγούστου 1927.

Η υπόθεση των δύο αναρχικών Σάκκο και Βαντσέττι υπήρξε μια από τις πιο πολύκροτες δικαστικές υποθέσεις, καθώς και μία από τις μεγαλύτερες κακοδικίες του εικοστού αιώνα. Μιλάμε για τις αρχές του αιώνα, την εποχή που η καταστολή ενάντια στο εργατικό κίνημα έχει γιγαντωθεί και η υστερία απέναντι στους μετανάστες έχει κορυφωθεί. Είναι η ιστορία δύο εργατών μεταναστών και αναρχικών που συνθλίβονται μέσα σε ένα «καφκικό» σύστημα, για παραδειγματισμό, χωρίς κανένα στοιχείο εναντίον τους, με κατασκευασμένες μαρτυρίες και εξαφάνιση πειστηρίων. Ένας ολόκληρος κρατικός μηχανισμός που πέφτει σαν κεραυνός στο κεφάλι δύο φτωχών εργατών, που θα δικαιωθούν και θα αποκατασταθούν μόνο 50 χρόνια μετά την εκτέλεσή τους, το 1977 από τον κυβερνήτη της Μασαχουσέτης την εποχή εκείνη, Μάικλ Δουκάκη.
Για μας αυτή είναι μια ιστορία, που όχι μόνο μας σμίλεψε πολιτικά στη νεανική μας ηλικία, αλλά κυρίως μια ιστορία που δεν πρέπει να ξεχαστεί, γιατί απλά η διαχρονικότητά της είναι εφιαλτικά οδυνηρή σχεδόν έναν αιώνα μετά. Η καταστολή και ο ρατσισμός είναι τα κυρίαρχα στοιχεία του νέου ολοκληρωτισμού που επιχειρείται να επιβληθεί παγκόσμια. Η ιστορία των Σάκκο και Βαντσέττι είναι με έναν τρόπο η δική μας ιστορία, σε μια χώρα που ακόμα οδηγούνται εκδικητικά στη φυλακή άνθρωποι με ατράνταχτα άλλοθι, σε μια περίοδο που πρέπει να διαφυλάξουμε τη μνήμη ως όπλο ενάντια στη λήθη που προσπαθεί να επιβάλει η εξουσία.
Η ιδέα προέκυψε διαβάζοντας το ομώνυμο θεατρικό έργο του Αλαίν Γκιγιάρ. Ξεκινήσαμε να σκαλίζουμε τη σχετική βιβλιογραφία και έτσι καταλήξαμε στο δραματουργικό σχεδίασμα που αποτέλεσε τη βάση της δικής μας παράστασης. Την περίοδο της μελέτης του υλικού, εντυπωσιαστήκαμε από την διαχρονικότητα των στοιχείων της κοινωνικής πάλης που διεξάγονταν εκατό και πλέον χρόνια πριν, από τις βρόμικες μεθόδους του κράτους και του παρακράτους ενάντια στους ανθρώπους που αντιστέκονται, τη δύναμη του εργατικού κινήματος της εποχής, αλλά κυρίως από τον λόγο στα γραπτά αυτών των δύο φτωχών εργατών-μαρτύρων. Ένας λόγος απλός, αλλά βαθιά ουμανιστικός και πολιτικά τόσο προωθημένος, που σε κάνει να ανακαλύψεις ξεχασμένες έννοιες και αισθήσεις που ξεπροβάλουν νέες και φρέσκιες μπροστά σ’ ένα σύγχρονο κουρασμένο και κατακερματισμένο παγκόσμιο κίνημα. Ήταν, να μην ξεχνάμε, η εποχή που οι εργάτες ακόμα ονειρεύονταν έναν καλύτερο κόσμο για όλους τους ανθρώπους και που πίστευαν πως θα το πετύχουν.
Η ιστορία του Νικόλα Σάκκο και του Μπαρτολομέο Βαντσέττι μας ενέπνευσε, μας συγκίνησε, μας ταξίδεψε, μας έμαθε πράγματα και μας ανέθεσε την αποστολή να μην αφήσουμε τη λήθη να κυριαρχήσει. Έτσι καταλήξαμε σε αυτή μας την παράσταση…

Φωτογραφίες από τις πρόβες της Μαργαρίτας Caillaux
Τα πρόσωπα του έργου

Σάκκο και Βαντσέττι