Μία συνάντηση με τον ποιητή Τάσο Πορφύρη (2016)

PORFYRHS
Μια ταινία ντοκιμαντέρ από τις Τσιριτσάντσουλες σε συνεργασία με τις εκδόσεις ΠΑΝΟΠΤΙΚόΝ. 28:30′.
Επιμέλεια-παρουσίαση: Βασίλης Αλεξίου
Σκηνοθεσία: Ντίνα Μαυρίδου
Δείτε την ταινία

Μικρή εισαγωγή στην ποίηση και την ποιητική του Τάσου Πορφύρη

O Τάσος Πορφύρης (Άγιος Κοσμάς Πωγωνίου, 1931) πρωτοεμφανίστηκε στην ποίηση με το ποίημα «Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα» στο περιοδικό Επιθεώρηση Τέχνης το 1955. Η πρώτη του ποιητική συλλογή με το τίτλο Νεμέρτσκα, από το όνομα του βουνού τού γενέθλιου τόπου του (το οποίο θα επανέρχεται μαζί με όλη την ανθρωπογεωγραφία του και ανθρωποϊστορία του συνεχώς στην ποίηση του), κυκλοφόρησε το 1961. Θα ακολουθήσουν άλλες 9 συλλογές:
Το εγκαταλειμμένο σπίτι, 1968
Flash back, 1971
Τοπίο, 1973
Η πέμπτη έξοδος, 1980
Τα λαβωμένα, 1996
Σώμα κινδύνου, 2004
Έρημα, 2008
Χρονοσυλλέκτης, 2011
Οι μέσα μας πληγές, 2014.
Το 2013 θα κυκλοφορήσει η συγκεντρωτική έκδοση τών μέχρι τότε ποιημάτων του: Νεμέρτσκα, ποιήματα 1961-2011. Θα δημοσιεύσει επίσης δύο συλλογές πεζών: τα διηγήματα Η δοντάγρια, 2006 και τα πεζογραφήματα Τα σπίτια, 2013.
Οργανικό μέλος στα εγχειρήματα των περιοδικών Μαρτυρίες (1962-1966) και Σημειώσεις (από το 1973 μέχρι σήμερα), μαζί με τον Μανόλη Λαμπρίδη, τον Βύρωνα Λεοντάρη, τον Ανδρέα Κίτσο-Μυλωνά, τον Μάριο Μαρκίδη, τον Γεράσιμο Λυκιαρδόπουλο, τον Στέφανο Ροζάνη, τη Ρένα Κοσέρη, τον Μάρκο Μέσκο κ. ά. Σε αυτά τα περιοδικά θα πρωτοδημοσιευτούν, εξάλλου, τα περισσότερα ποιήματά του, όπως και πολλά δοκίμια του και βιβλιοκρισίες.
Όλη η ποιητική παραγωγή του Πορφύρη συγκροτεί ένα οργανικό οικοσύστημα, όπου συνυπάρχουν τόσο ο κάθετος άξονας της παράδοσης (απόηχοι δημοτικού τραγουδιού, ιδιωματισμοί της ηπειρώτικης ντοπιολαλιάς, τυραγνισμένες μνήμες της πρόσφατης ιστορίας, το «αειθαλές» τοπίο της πινδικής φύσης κοκ.) όσο και ο οριζόντιος τής συγχρονίας (ρητά ή υπόρρητα διακείμενα άλλων ελλήνων και ξένων μαστόρων της συντεχνίας, ο άξενος χώρος της σύγχρονης μεγαλούπολης, η μητροπολιτική καθημερινότητα, νεωτερικοί ποιητικοί τρόποι κ. ά.). Ένα οικοσύστημα ίδιο σαν ένα «σπίτι» (ένα θέμα που επανέρχεται με συχνότητα στην ποίησή του) επιπλωμένο με ανθρώπους, τοπία, μνήμες, αισθήματα και συναισθήματα, με τη συνίζηση της ατομικής και συλλογικής εμπειρίας, του ερωτικού, περασμένου στο στημόνι του πολιτικού, (και αντιστρόφως), διαψεύσεων και ελπίδων, με τις «στέρνες» του, τις ερήμους του και τις ερημιές του. Βασικό χαρακτηριστικό στην ποιητική του ένας υπόγειος ρυθμός που μοιάζει να συναιρεί τη χλωροφύλλη και το αίμα της μνήμης με τη μνήμη της χλωροφύλλης και του αίματος και να εναρμονίζει το ηπειρώτικο κλαρίνο με τους ήχους της κλασικής μουσικής, αφού η ποίηση της μουσικής (και η μουσική της ποίησης) είναι οι αγαπημένες τέχνες του.
Τα ποιήματά του μοιάζουν να υπακούουν στις προσταγές μιας αόρατης χορογραφίας, με τον βηματισμό τους, ανάλογα με την ποιητική αναγκαιότητα, αλλού να επιταχύνεται και αλλού να επιβραδύνεται, με την ανάσα του ποιήματος να γίνεται ασθματική ή αργή, ενώ ο συχνός και τολμηρός διασκελισμός μαζί με τη συνειδητή «διασάλευση» της στίξης παράγει το αίσθημα μιας κυκλοτερούς αίσθησης συνεχούς ροής και νοηματικής αειφορίας.
Έτσι, σαν μια «κρανιά καταμεσής στον Βίκο», αναδύεται ένα ανθισμένο σύμπαν λέξεων και ρυθμών με έντονη της κριτική αυτοσυνειδησία της ποιητικής λειτουργίας, το οποίο θυμάται, παρηγορεί, επαναστατεί («και συ ποίηση ευλογημένη επανάσταση στο αίμα μου» θα γράψει), ταξιδεύει, ονειρεύεται, συνδιαλέγεται, μονολογεί, καταγγέλλει, ή ακόμη, προειδοποιεί, όπως σε αυτό το ποίημα με το οποίο κλείνουμε ετούτη τη σύντομη εισαγωγή:

ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ
(από τη συλλογή Η πέμπτη έξοδος)

Αυτά τα ποιήματα –αθώα τοπία– κρύβουν ένα σωρό
Κινδύνους μπορεί να σας φέρουν σε δύσκολη θέση οι
Στίχοι τους εκ πρώτης όψεως κατανοητοί γίνονται
Δυσνόητοι στην περιοχή τους συννεφιάζει απότομα
Πέφτουν χοντρές στάλες βροχής στα φυτά που παίρνουν
Το σχήμα του σταυρού οι στροφές τους απότομες με
Τον αγέρα να σφυρίζει ψηλά και κάτωθε το βουητό
Της θάλασσας άλλοτε απειλητικό κι άλλοτε
Μακρύ κι απελπισμένο και μην σκεφτείτε την
Ανάπαυλα στο χέρσο διάστημα ανάμεσα στις
Αβύσσους γιατί αυτή η περιοχή της περισυλλογής
Της προετοιμασίας και του μεσημεριάτικου ύπνου
Είναι Ναρκοθετημένη.

Βασίλης Αλεξίου

Επιμέλεια-παρουσίαση:Βασίλης Αλεξίου
Αφήγηση:Παντελής Παντελόγλου
Σκηνοθεσία-μοντάζ: Ντίνα Μαυρίδου
Διεύθυνση φωτογραφίας-μίξη ήχου: Παντελής Παντελόγλου
Υποστήριξη παραγωγής: Μαρίνος Μουζάκης
Τεχνική υποστήριξη: Θωμάς Γκίνης, Νίκος Γιούσεφ
Βιντεοσκόπηση-ηχοληψία-εκτέλεση παραγωγής: www.tsiri.tv
Μουσική:
“Το παράπονο του τσοπάνου”-Τάσος Χαλκιάς
“Vltava”-Bedřich Smetana
Τεχνική επεξεργασία: Tsiri Home Studios
Συμπαραγωγή: Τσιριτσάντσουλες & ΠΑΝΟΠΤΙΚόΝ 2016

Comments are closed